Προς το τέλος της περιόδου του δεύτερου φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα, πολλά ανεξάρτητα έντυπα γυναικών δημιουργήθηκαν και διακινήθηκαν κυρίως στα αστικά κέντρα. Ένα όμως εκδιδόταν στην περιφέρεια και συγκεκριμένα στην Ελευσίνα. Μια αυτόνομη φεμινιστική ομάδα γυναικών, συντελούμενη από τρεις Ελευσίνιες, την Ρούλα, την Ελένη και τη Τασία, δημιούργησαν το έντυπο τους και του έδωσαν το όνομα Γυναικείοι Ψίθυροι (1984-1985) . Το Γυναικείοι Ψίθυροι διανεμήθηκε από χέρι σε χέρι αλλά και από τα φεμινιστικά βιβλιοπωλεία της πρωτεύουσας, με πρωτοβουλία των ίδιων των συντακτριών που το παρέδιδαν σε αυτά. Πωλήθηκε σε συμβολικό αντίτιμο για να καλύπτει το κόστος της εκτύπωσής του. 

Οι Γυναικείοι Ψίθυροι απαρτίζονται από τρία θεματικά τεύχη. Στο πρώτο τεύχος, η εκδοτική ομάδα παρουσιάζει το τρόπο και την ανάγκη που τους δημιουργήθηκε για να ξεκινήσουν ένα φεμινιστικό έντυπο στην Ελευσίνα, το υπόλοιπο είναι αφιερωμένο στην παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, που μέσω συνεντεύξεων, ποιημάτων, αποκομμάτων από τα προσωπικά τους ημερολόγια και απομαγνητοφωνημένες συζητήσεις, παραθέτουν το πώς οι ίδιες οι ελευσίνιες τη βιώνουν, αν την θεωρούν σημαντική ή όχι, αλλά και αν χρειάζεται τελικά να καταργηθει. Το δεύτερο τεύχος, έχει καταγραφές περιστατικών βίας εναντίων το γυναικών, καθώς και συμβάντα διακρίσεων εις βάρος των γυναικών στον επαγγελματικό τους περιβάλλον, που είχαν σημειωθεί στη περιοχή της Ελευσίνας. Στο τέλος του εντύπου, υπάρχουν ανώνυμα γράμματα από τις αναγνώστριες που περιγράφουν τη δύσκολη καθημερινότητα τους. Το τρίτο τεύχος, είναι ένα αναλυτικό αφιέρωμα στην αντισύλληψη, ένας πλήρης οδηγός για τις μεθόδους γυναικείας αντισύλληψης και μια απομαγνητοφωνημένη συζήτηση μεταξύ ενός γυναικολόγου και της συντακτικής ομάδας του περιοδικού. Στο τέλος και των τριών τευχών του εντύπου, η συντακτική ομάδα προσκαλεί και άλλες γυναίκες να συνεργαστούν ή και να μοιραστούν, μαρτυρίες, σκέψεις και προβληματισμούς μαζί τους, παραθέτοντας και τη ταχυδρομική διεύθυνση της έδρας τους, μιας κατοικίας σε κεντρικό σημείο της Ελευσίνας. 

Για να κατεβάσετε το 2ο και 3ο τεύχος πατήστε εδώ 

Η Αυτόνομη ομάδα γυναικών Θεσσαλονίκης ξεκίνησε την δράση της το 1985, στα πλαίσια του γυναικείου κινήματος , με στόχο να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει την κοινωνία για θέματα σεξισμού και έμφυλων διακρίσεων.

Η ομάδα στεγάστηκε στην Βασ. Ηρακλείου 19, δίπλα στα Λουλουδάδικα, στο κέντρο της πόλης. Πολύωρες συζητήσεις, αναλύσεις, διαφωνίες, αντιρρήσεις, προβληματισμοί και συμπεράσματα. Η έκδοση του φεμινιστικού περιοδικού Κατίνα από το 1987-1992 με 7 τεύχη, ήταν η φυσική απόληξη όλων αυτών των συζητήσεων και προβληματισμών.

Βασικά θέματα για τα οποία γράψαμε είναι: 

• η ανισότητα των φύλων σε πολλά επίπεδα (κοινωνία, εκπαίδευση, εργασία, οικογένεια, πολιτική), ο σεξισμός, η πατριαρχία, η βία κι ο βιασμός στην οικογένεια, η γυναικεία σεξουαλικότητα, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, η αφύπνιση άλλων γυναικών, η ισότητα θεσμική και κοινωνική

• η σεξουαλική παρενόχληση, ο πόλεμος, η ανεργία, ο γλωσσικός σεξισμός, η ομοφυλοφιλία των γυναικών κι ο κοινωνικός αποκλεισμός τους

• μετάφραση ξενόγλωσσων φεμινιστικών άρθρων , νέα από όλο τον κόσμο 

• καλλιτεχνικά νέα, ποίηση, κριτική ταινιών και μουσικής

Το περιοδικό Κατίνα μας έδωσε την ευκαιρία  να :

• Επικοινωνήσουμε με πολλές γυναίκες από όλη την Ελλάδα

• Να διαδώσουμε τις ιδέες μας, να παρέχουμε πληροφορίες για την πορεία του γυναικείου κινήματος κι άλλων χωρών

• Να προσεγγίσουμε νέα μέλη 

• Να θέσουμε νέα πλαίσια προβληματισμού και σκέψης

• Να ενδυναμώσουμε γυναίκες που είχαν ανάγκη από υποστήριξη και ομαδικότητα

• Να προάγουμε τον διάλογο, την συνεργασία και την αμφισβήτηση στερεοτυπικών πρακτικών

•  Να διαμαρτυρηθούμε δημόσια και να οργανώσουμε πορείες και εκδηλώσεις κατά της πατριαρχίας 

Μέσω του περιοδικού εναντιωθήκαμε σε σεξιστικές πολιτικές που περιθωριοποιούσαν τις γυναίκες, όπως οι άνισες αμοιβές εργασίας, παράνομη η έκτρωση, βιασμοί που δεν καταγγέλλονταν πουθενά, ενδοοικογενειακή βία, παντελής έλλειψη δομών αντιμετώπισής  της, ανεξέλεγκτη πορνογραφία, σεξιστική παιδαγωγική, αποκλεισμός γυναικών από την πολιτική σκηνή, άνισος καταμερισμός θέσεων στα δημόσια αξιώματα, άνισες ευκαιρίες εξέλιξης στον επαγγελματικό τομέα, παράνομη διακίνηση γυναικών, γλωσσικός σεξισμός, ανάθεση πολλαπλών ρόλων στην γυναίκα – και αποφασίσαμε από κοινού να διαμαρτυρηθούμε για όλα αυτά με ένα έντυπο που θα προσέγγιζε και γυναίκες εκτός Θεσσαλονίκης. 

Τα άρθρα, οι φωτογραφίες και τα σκίτσα ήταν κοινή απόφαση της ομάδας, η σελιδοποίηση ήταν χειροποίητη με δανεική μονταζιέρα και συνήθως άρθρα ενυπόγραφα επώνυμα. Υπήρξαν και ανώνυμα άρθρα είτε για λόγους ιδεολογίας, είτε για λόγους που εμπεριείχαν φοβία για τον σεξισμό που θα υφίσταντο οι συγγραφείς τους.

Όλες αυτές οι δράσεις απαιτούσαν να είμαστε παρούσες, ενωμένες, συνεπείς και θαρραλέες. Στηρίζαμε εμείς οι ίδιες την ομάδα οικονομικά, με την μηνιαία μας συνδρομή, εκδίδαμε το περιοδικό με δικά μας έξοδα και το διανέμαμε οι ίδιες στα κεντρικότερα βιβλιοπωλεία της πόλης. Επίσης, το διακινούσαμε και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, καθώς υπήρξαν φανατικές αναγνώστριες του περιοδικού και το περίμεναν. Πιεζόμασταν πάρα πολύ με το οικονομικό γιατί οι περισσότερες ήμασταν φοιτήτριες, με ελάχιστα έσοδα και πολλά έξοδα για την διατήρηση του χώρου.   Ήταν όμως η προτεραιότητά μας!! 

Επιδιώξαμε και είχαμε τον δικό μας χώρο. Δέκα χρόνια, η ομάδα υποδέχθηκε νέες γυναίκες – μέλη, κάποιες έμειναν κάποιες όχι, δέκα χρόνια δεθήκαμε, συγκινηθήκαμε, φοβηθήκαμε, γελάσαμε, διασκεδάσαμε, μαλώσαμε, δημιουργήσαμε, διαμαρτυρηθήκαμε, ταράξαμε τα νερά της πόλης. Κάναμε φασαρία. Ακουστήκαμε. Δηλώσαμε την παρουσία μας με τους δικούς μας όρους.

Το 1995 πήραμε την απόφαση να σταματήσει η ομάδα. Την πήραμε λίγο σιωπηλά την απόφαση, με πολύ διακριτικό και κυρίως άδηλο τρόπο. Με έναν τρόπο που δεν ήθελε να ταράξει τίποτα, έτσι ομαλά και ήσυχα ξενοικιάσαμε τον χώρο, αποπληρώσαμε τα έξοδα, πακετάραμε τα ελάχιστα έπιπλα και φύγαμε. Το ετοιμόρροπο μπαλκόνι δεν είχε πια τίποτα να φοβάται...  Έτσι κι αλλιώς ελάχιστα βγαίναμε στο μπαλκόνι, κυρίως ‘’οικοδομούσαμε’ το όραμά μας εντός του μικρού δωματίου και μετά εφορμούσαμε εκτός,  κάτω στους δρόμους.

 Βίλμα Μενίκη 

Μέλος της ομάδας γυναικών Θες/νίκης και του περιοδικού Κατίνα

Φεμινίστρια ακτιβίστρια

Καθηγήτρια β΄θμιας

Σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ ΄΄Οι Κατίνες μου΄΄ 2019.

Για να κατεβάσετε όλα τα τεύχη πατήστε εδώ