Silvia Federici

Εμείς, οι φεμινίστριες και οι εκπρόσωποι των γυναικείων κινημάτων σ’ όλο τον κόσμο, εδώ και πολλά χρόνια επαναλαμβάνουμε ότι αυτό το σύστημα δεν εγγυάται το μέλλον μας, δεν εγγυάται τις ζωές μας.

Αυτό το σύστημα μάς σκοτώνει με διαφορετικούς αλλά εξίσου αλληλένδετους τρόπους. Μας σκοτώνει με τη βιομηχανοποιημένη γεωργία, με το φαγητό. Γνωρίζετε ότι το 2019 περισσότερα από 4 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πέθαναν από διαβήτη, εξαιτίας του πρόχειρου φαγητού και των υδάτων που είναι γεμάτα δηλητήρια από τα φυτοφάρμακα;

Δηλώνουμε λοιπόν ότι οι γυναίκες του κόσμου, οι αγρότισσες, οι αυτόχθονες αλλά και οι αστές, βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για μία διαφορετική κοινωνία και για μία αναπαραγωγική εργασία που μας δίνει ζωή, που μας δίνει μέλλον, που μας τρέφει με αυτό που δεν πρόκειται να μας σκοτώσει.

Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι αυτή η επιδημία κάνει ιδιαίτερα ορατό και προφανές αυτό που συνέβαινε καθημερινά. Εξαιτίας του πολέμου, της ανάπτυξης, των μετατοπίσεων πληθυσμών, της μόλυνση του περιβάλλοντος, της καταστροφή της φύσης και του σφετερισμού των ανθρώπων που αποκλείστηκαν από τη γη τους, αυξήθηκε, για παράδειγμα, ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη. Σήμερα, μια στατιστική στις ΗΠΑ υποστηρίζει ότι 20 χιλιάδες άτομα έχουν πεθάνει από κορονοϊό. Το τρομερό είναι, ότι μόνο πέρσι 48 χιλιάδες άνθρωποι αυτοκτόνησαν, επειδή αυτή η ζωή είναι και γίνεται όλο και πιο θλιβερή, όλο και πιο δύσκολη.

Φυσικά, όπως πάντα, σε αυτή την κατάσταση αυτός που υποφέρει περισσότερο, είναι οι γυναίκες. Σήμερα μπορούμε να δούμε ότι οι γυναίκες είναι αυτές που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Αυτές που παρέχουν φροντίδα και όλοι όσοι εργάζονται σε καταστήματα, σε νοσοκομεία ή ακόμη και μέσα στο σπίτι είναι-κυρίως- γυναίκες. Αυξήθηκε η εργασίας τους, με το να έχουν τα παιδιά στο σπίτι, χωρίς να φοβούνται, και χωρίς να μπορούν να τους προσφέρουν προστασία από αυτήν την απειλή. Οπότε αυτή η κατάσταση βάζει στο κέντρο την γυναίκα και κάνει ακόμα περισσότερο ορατή και τη σημασία της αναπαραγωγικής εργασίας. Η αναπαραγωγική εργασία, ακόμα και σήμερα, αναφέρεται σε μια διαφορετική πραγματικότητα που είναι αλληλένδετη και συμπεριλαμβάνει τη φροντίδα, την ανατροφή, το μαγείρεμα, το φαγητό, τον καθαρισμό και τη φροντίδα των αρρώστων, καθώς και τη φροντίδα της φύσης.

Η γυναίκα είναι η βασική εργαζόμενη στη γεωργία για την αυτοσυντήρηση, μια γεωργία που δεν αποσκοπεί στο κέρδος, αλλά στην υποστήριξη της οικογένειας, στο μαγείρεμα. Έτσι μπορεί κάποιος να ελέγξει αυτό που γίνεται στο σώμα του, αυτό που δεν θα σε σκοτώσει αλλά αυτό που θα σε θρέψει. Η βιομηχανοποιημένη γεωργία μας προκάλεσε καρκίνο, μας προκάλεσε πολλές ασθένειες οι οποίες είναι εντελώς κατασκευασμένες και προέρχονται αποκλειστικά από το γεγονός ότι αυτή η βιομηχανοποιημένη γεωργία είναι εξαιρετικά κερδοφόρα. Έχει πολύ μεγαλύτερο κέρδος από τη γεωργία μικρής κλίμακας, της αγρότισσας, όπου οι άνθρωποι δούλευαν με μια σχέση πολύ άμεση, πολύ στενή με τη φύση. Έπειτα αυτός ο διεθνής διαχωρισμός της παραγωγής που έγινε με τη παγκοσμιοποίηση συντελέστηκε πάλι για το κέρδος. Δεν έχει κανένα νόημα να ψάχνουμε το μήλο που προέρχεται από την Κίνα ή το μήλο που προέρχεται από χιλιόμετρα μακριά. Νομίζω λοιπόν ότι μπορούμε να δούμε ότι το έδαφος της αναπαραγωγικής εργασίας είναι το θεμελιώδες έδαφος για την οικοδόμηση ενός μέλλοντος, μιας κοινωνίας, επειδή η αναπαραγωγική εργασία σημαίνει ζωή, μέλλον.

Είναι ξεκάθαρο ότι ζούμε σε ένα καπιταλιστικό σύστημα και το θεμελιώδες πρόβλημα που το καθιστά μη βιώσιμο, είναι ότι βασίζεται στη συστηματική υποταγή της αναπαραγωγικής εργασίας της ζωής, της ζωής μας και του μέλλοντός μας προς όφελος του ατομικού κέρδους και του κέρδους των επιχειρησιακών ομίλων. Αυτός είναι ο καπιταλισμός που θεμελιώνεται πάνω στην εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργασίας και στη χειραγώγηση της αναπαραγωγικής εργασίας, κι αυτό είναι εμφανές από τα πολιτικοοικονομικά μέτρα που αναζητούν και εφαρμόζουν καθώς είναι προσαρμοσμένα σ’ αυτό το σκοπό και σ’ αυτό το αποτέλεσμα.

Κατά τη γνώμη μου λοιπόν, ο αγώνας σήμερα είναι ένας αγώνας που κάνουν ήδη οι γυναίκες. Γι’ αυτό το λόγο, οι κινητοποιήσεις των γυναικών σήμερα, σε διεθνές επίπεδο, είναι στρατηγικά πολύ σημαντικές.

Μπορούμε να δούμε ότι ο αγώνας γίνεται για την ανάκτηση του πιο βασικού στοιχείου της αναπαραγωγής μας που είναι ο κοινωνικός πλούτος που έχει παραχθεί, η γη, ο έλεγχος των υδάτων, των δασών κ.λπ. Οπότε οι μορφές οργάνωσης των γυναικών υφίστανται όχι μόνο για να ενισχύσουμε τους μεταξύ μας δεσμούς και την ικανότητά μας για αντίσταση, αλλά και για να αντιμετωπίσουμε το κράτος ώστε να επιβάλλουμε έναν άλλο τύπο κοινωνίας. Όπως λένε στην Ισπανία και στη Λατινική Αμερική “μια κοινωνία όπου η ζωή είναι το κέντρο.” (una sociedad donde la vida es al centro). Επιπλέον, για να δημιουργήσουμε έναν τρόπο αναπαραγωγής περισσότερο αλληλέγγυο.

Εδώ και πολλά χρόνια γνωρίζω συντρόφισσες/-ους σε όλο τον κόσμο και συζητάμε για την πολιτική της κοινότητας. Ποτέ ως τώρα δεν είχε φανεί πόσο σημαντική είναι η έννοια της πολιτικής, του να μην σκεφτόμαστε ατομικά αλλά συλλογικά. Είναι θεμελιώδες να αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητά μας, την καθημερινή μας ζωή, τη δουλειά μας και το μέλλον συλλογικά και όχι σαν να είμαστε απομονωμένοι.

Με όσα μας επιβάλλονται αυτό το διάστημα προσπαθούν να μας απομονώσουν στο όνομα αυτής της επιδημίας. Πρέπει να προσέχουμε πολύ, καθώς χρησιμοποιούν το φόβο για την επιδημία και το φόβο του θανάτου που είναι πολύ δυνατός, πολύ αληθινός. Τον χρησιμοποιούν για να συνεχίσουν να μας απομονώνουν, για να συνεχίσουν να ακυρώνουν τις διαμαρτυρίες μας.

Άρα είναι σημαντικό να ξεκινάμε από τα κάτω, να παίρνουμε συλλογικές αποφάσεις, να δημιουργούμε ώστε να ανακτήσουμε τον έλεγχο της ζωής μας. Αυτό σημαίνει επίσης ότι πέρα από το δικό μας αγώνα πρέπει να επιβάλλουμε στο κράτος την ανάκτηση του κοινωνικού πλούτου, προκειμένου να μεταφέρουμε τους χώρους που θα μπορούμε να φροντίσουμε την υγεία μας. Τώρα είμαστε από το σπίτι στο νοσοκομείο και πολύς κόσμος φοβάται να πάει στο νοσοκομείο διότι ξέρει ότι μπορεί να προσβληθεί, ξέρει ότι το νοσοκομείο δεν είναι μόνο ένα μέρος για τη φροντίδα της υγείας που σε θεραπεύει, αλλά ένα μέρος όπου σήμερα εκτυλίσσεται μια απίστευτη κατάσταση καθώς δεν μπορεί να παρέχει αυτό που ισχυρίζεται ό,τι προσφέρει. Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος που εργάζεται εκεί είναι ίδιος με αυτόν που βρίσκεται σε κίνδυνο.

Οπότε έχει ιδιαίτερη σημασία να επαναπροσδιορίσουμε τις κοινωνικές δομές με βάση αυτές που υπήρχαν, σε πολλές χώρες, πριν από τη στροφή στον νεοφιλελευθερισμό. Μικρές μονάδες, μικρές κλινικές, μέρη όπου κάποιος θα μπορεί να πάει αν έχει κάποιο πρόβλημα, χωρίς να χρειαστεί να πάει στο νοσοκομείο. Σε αυτές τις δομές θα μπορούσε να υπάρχει μεγαλύτερος έλεγχος για τον τύπο της φροντίδας που θα μας προσφέρουν και που έχουμε τελικά ανάγκη. Θα μπορούσε και να αναπτυχθεί μία συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων, της γειτονιάς, της κοινωνίας και όσων δουλεύουν στις δομές. Έχουμε την ανάγκη να ψηφιοποιήσουμε αυτές τις δομές διότι η ανάγκη απαιτεί να χρησιμοποιήσουμε τα συστήματα που προέρχονται από τα ιδρύματα.

Επειδή δεν έχουμε εναλλακτική, πρέπει να σκεφτούμε συλλογικά αυτό που έχουμε ανάγκη: την υγεία μας, το φαγητό μας, το έδαφος, όλη την κατάσταση που επηρεάζει εμάς και τη ζωή μας.

Πιστεύω, πως η αποκέντρωση μπορεί να επαναπροσδιορίσει τη γεωργία και την υγεία. Θα δημιουργήσει μία μορφή συλλογικού ελέγχου για να αναζητήσουμε, να κατανοήσουμε και τελικά να αποφασίσουμε.

Είναι όμως εξίσου σημαντικό να μη σταματήσουμε να διεκδικούμε τα ζητήματα της καθημερινότητας που μας απασχολούσαν πριν τον κορονοϊό. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η πραγματικότητα πριν τον κορονοϊό είναι ότι την περίοδο 2017-2018 περισσότερα από 60 χιλιάδες άτομα πέθαναν από γρίπη, κάθε μισό εκατομμύριο περίπου άτομα πέθαναν από καρκίνο, και υπάρχουν χιλιάδες άλλοι που πεθαίνουν από διαβήτη. Αυτή είναι μια απίστευτη στατιστική έρευνα. Όπως είπα και στην αρχή αυτής της κουβέντας, είναι μια κοινωνία, μια πραγματικότητα, που αποδεικνύει ότι το υπάρχον σύστημα δημιουργεί μια συνθήκη μόνιμου θανάτου, χωρίς να συνυπολογίσουμε και τον πόλεμο, ενώ τώρα με τον ιό μιλάνε για χίλιους θανάτους εδώ και εκεί. Όμως εδώ και πολλά χρόνια και οι ΗΠΑ και η ΕΕ δημιουργούν, συνενοχικά, μια κατάσταση μόνιμου πολέμου που καταστρέφει, έχει ήδη καταστρέψει, το περιβάλλον, όπως στη βόρεια Αφρική.

Κατ’ εμέ ως γυναίκες, ως φεμινίστριες έχουμε ένα βλέμμα ιδιαίτερα καθαρό σχετικά με τη σημασία της αναπαραγωγικής διαδικασίας της ζωής, και γνωρίζουμε ποια είναι τα τρωτά μας σημεία και ποιες είναι οι ανάγκες μας. Μπορούμε να καταλάβουμε ότι χρειαζόμαστε έναν αγώνα ευρύ, έναν αγώνα που συνδέει τη γυναίκα του αστικού περιβάλλοντος με αυτήν του αγροτικού, προκειμένου να δημιουργήσουν μία νέα δομή, έναν νέο δεσμό αλληλεγγύης, μια νέα μορφή αναπαραγωγικής διαδικασίας, εμπνευσμένη από την ιδέα ότι η αναπαραγωγική εργασία έχει σκοπό την κοινωνική ευημερία, το ευ-ζειν και όχι το ιδιωτικό κέρδος.